انواع بسته بندی کالا در انبار 

اهمیت نوع بسته بندی مورد استفاده برای یک محصول خاص، فراتر از حفاظت کالا است. اندازه، مواد سازنده و طرح بسته بندی به طور مستقیم بر هزینه های مربوط به ذخیره سازی و حمل و نقل تأثیر می گذارد، البته تأثیری که زیبایی ظاهری بسته بندی بر مشتری می گذارد نیز قابل اغماض نیست. بنابراین، تصمیم گیری در مورد انتخاب بسته بندی اولیه، ثانویه و سطح سوم از اهمیت استراتژیک برخوردار است. در ادامه، به مفاهیم اصلی انتخاب بسته بندی محصول از نظر لجستیکی و نحوه ردیابی بسته های محصول در سیستم های مبتنی بر بارکد محصولات پرداخته خواهد شد.

بسته بندی محصول شامل لایه ها و سطوح مختلفی است که به صورت بسته بندی اولیه، ثانویه و سطح سوم طبقه بندی می شود.

بسته بندی اولیه، محصول را در خود نگهداری، ذخیره و محافظت می کند. بسته بندی اولیه در تماس مستقیم با محصول است و در حفظ و نگهداری آن در شرایط مطلوب تاثیر به سزایی دارد. این بسته بندی کوچکترین واحد مصرفی را تعیین می کند و همچنین فروش واحد کالا را تسهیل می کند. بسته بندی اولیه اشکال بسیار متنوعی به خود می گیرد: قوطی، شیشه، گونی، بطری، کیسه و ... . بسته بندی اولیه ویژگی های زیر را ارائه می دهد:

• بسته بندی اولیه می بایست محصول باید اطلاعات ضروری مانند تاریخ انقضا، شماره سریال یا بارکد را به منظور ردیابی کالا در صورت بروز مشکل به نمایش بگذارید.

• بسته بندی اولیه باید از کالا محافظت کند و ساختار آن طوری باشد که به صورت ایمن در قفسه ها قرار بگیرد.

• بسته بندی اولیه باید برای مصرف کننده جذابیت بصری ایجاد کند.

بسته بندی ثانویه شامل گروهی از بسته بندی اولیه است. بسته بندی ثانویه یا بسته بندی سطح دوم باعث محافظت بیشتر و بازاریابی محصول در مقیاس بزرگتر می شود. این بسته بندی بیشتر شامل جعبه های مقوایی است، اگرچه می توانند پلاستیکی نیز باشند. بسته بندی ثانویه باید ویژگی های زیر را دارا باشد:

• در برابر انباشته شدن (در انبار و محل فروش) و در هنگام حمل و نقل در برابر حمل و نقل مقاوم باشد تا محصول را از آسیب محافظت کند.

• حاوی مقدار مشخصی از محصول باشد.

• توجه مشتریان را به ویژه برای بسته بندی ثانویه ای که قرار است مستقیماً به عموم مردم فروخته شود جلب کند.

بسته بندی سطح سوم شامل بسته بندی اولیه و ثانویه برای ایجاد واحد بار بزرگتر است، که رایج ترین اشکال آن پالت، ظروف و جعبه های مقوایی مدولار است که در آنها وجود دارد. عملکرد و ویژگی های بسته بندی سوم شامل موارد زیر است:

• قابلیت ذخیره سازی کالاها به صورت فشرده را ارائه دهد.

• به کمک این بسته بندی بتوان از حداکثر ظرفیت ذخیره سازی تاسیسات و وسایل نقلیه صنعتی استفاده کرد.

• بسته بندی سطح سوم باید از مواد اولیه مقاوم ساخته شده باشد.

بعضاً بسته بندی سوم نیز می تواند نقش مهمی در ارتباط با تصویر برند داشته باشد. این امر خصوصاً در مورد لجستیک تجارت الکترونیکی صادق است، جایی که جعبه یا بسته بندی استفاده شده در حمل و نقل در سطح سوم است و می تواند شامل عناصر تجاری بصری باشد. نمونه ای ویژگی از این بسته های آمازون است که به راحتی قابل تشخیص است.

بسته بندی سطح سوم یک واحد اساسی است که یک شرکت در حمل و نقل و ذخیره سازی محصولات خود مورد استفاده قرار می دهد. بسته بندی سطح سوم می تواند به صورت پالت، جعبه، ظروف، کانترهای بزرگ کالاهای فله، کیسه ها، کیف های بزرگ و مواردی از این دست باشد. 

انتخاب بهترین نوع بسته بندی با هدف کاهش هزینه های مستقیم (خرید مواد و مدیریت پسماند) و هزینه های غیرمستقیم (فرآیند بسته بندی، جابجایی، نگهداری و تلفات ناشی از آسیب) انجام می شود. جنبه های اصلی که انتخاب انواع مختلف بسته بندی را تحت تاثیر قرار می دهد شامل موارد زیر می باشد:

• مشخصات محصول، مانند حالت (مایع، جامد یا گاز) ، وزن، حجم، شکنندگی، سطح خطر، مقدار و پایداری (تغییر شکل یابد یا سفت و سخت باقی بماند).

• فرآیند تولید و بسته بندی تعیین خواهد کرد که چه نوع بسته بندی اولیه و ثانویه باید انتخاب شود. بسته به این که بسته بندی به صورت دستی یا اتوماتیک انجام می شود، این ها نیز فرمت های مختلفی دارند.

جابجایی در حمل و نقل و ذخیره سازی شامل فاکتورهای مختلفی است که باید در نظر گرفته شوند. این موارد عبارتند از: 

• ارتفاع انباشته که بسته بندی باید تحمل کند

• مدت زمان ذخیره سازی بسته ها

• روش های مختلف حمل و نقل توسط شرکت (که می تواند باعث لرزش هایی شود که روی محصول تأثیر می گذارد)

• تعداد دفعاتی که اقلام باید بارگیری و تخلیه شوند، خواه از بسته بندی در تدارکات معکوس استفاده شود یا خیر (به عنوان مثال، انواع خاصی از بسته بندی ثانویه برای استفاده مجدد با بازده تجارت الکترونیکی آماده شده است).

• دما و رطوبت محیطی که بسته بندی ها در ذخیره سازی و حمل و نقل قرار دارند.

• اثرات زیست محیطی زباله های تولید شده توسط بسته بندی و گزینه های بازیافت یا استفاده مجدد از آنها.

برای ردیابی بسته بندی های شامل محصول معمولا از سیستم های مبتنی بر بارکد استفاده می شود. در سیستم های مبتنی بر بارکد بر روی پکیج های سطح سوم برچسب های بارکد تجمیعی قرار داده می شود. بارکد تجمیعی بارکدی است که به یک بارکد دیگر ارتباط داده می شود. ب عنوان مثال زمانی که یک سفرش شامل چندین پالت برای یک نماینده در شهرستان ارسال می شود زمانی که اپراتور بارکد روی بسته بندی سطح سوم را اسکن می کند در سیستم برای او قابل مشاهده است که چه کالاهایی با چه شماره سریالی در این پالت وجود دارد. به این ترتیب ردیابی کالاها و صدور اسناد رسید و حواله در سیستم های مبتنی بر بارکد، تنها با اسکن یک بارکد مقدور خواهد بود.  برای آشنایی بیشتر با نحوه ردیابی در سیستم های مبتنی بر بارکد "نرم افزار ردیابی محصول فرانماد مبتنی بر بارکد" را معالعه کنید.